Promieniowanie ultrafioletowe (UV) jest jednym z najistotniejszych czynników środowiskowych wpływających na wygląd i kondycję skóry. Każdy z własnego doświadczenia wie, że kiedy promieni słonecznych mamy pod dostatkiem, poprawia nam się samopoczucie. Jednak z punktu widzenia dbania o zdrowie skóry, słońce ma również negatywne skutki. Zauważalną reakcją na promieniowanie jest jej zaczerwienienie oraz powstawanie opalenizny, będącej głównym mechanizmem obronnym organizmu.
Promieniowanie UV można podzielić na trzy rodzaje:
- UV-A- stanowi aż 95% promieniowania docierającego do powierzchni Ziemi. Nie powoduje rumienia, ale w dużym stopniu przyczynia się do powstawania pigmentacji skóry. Na jego negatywne działanie jesteśmy narażeni przez cały rok niezależnie od pory dnia czy zachmurzenia, ponieważ przenika ono przez chmury a także przez szyby okienne. Dodatkowo warto pamiętać, że nadmierne dawki UVA kumulują się w naszej skórze przez lata i są widoczne dopiero wtedy, gdy już są nieodwracalne… Promieniowanie UV-A wpływa przede wszystkim na skórę właściwą.
- UV-B- stanowi jedynie 5% promieniowania, a jego największa intensywność jest latem między godziną 10 a 15. Jest filtrowane przez chmury i szyby okienne, jednak przenika przez wodę. Wywołuje rumień, wpływa na zwiększoną pigmentację skóry oraz jest odpowiedzialne za oparzenia skórne. Jego działanie wywiera wpływ na najbardziej zewnętrzną powłokę skóry, czyli naskórek.
- UV-C- nie dociera do powierzchni Ziemi, ponieważ jest wychwytywane przez atmosferę (warstwę ozonową). Jest jednak generowane sztucznie przez lampy ksenonowe lub rtęciowe i wykazuje toksyczne właściwości wobec komórek organizmu.
ZMIANY W SKÓRZE POD WPŁYWEM DZIAŁANIA PROMIENI SŁONECZNYCH
Podczas nadmiernej ekspozycji skóry na promienie słoneczne możemy wyróżnić następujące zmiany:
- Naskórek ulega pogrubieniu;
- Dochodzi do rogowacenia wierzchnich warstw naskórka;
- Zmniejsza się nawilżenie skóry, przez co staje się ona sucha i szorstka;
- Powstają nowe naczynia krwionośne, jednak są one cienkie i często pękają;
- Pojawia się tzw. elastoza posłoneczna, czyli nadmierna, nieprawidłowa ilość włókien elastycznych, co prowadzi do powstawania grudek lub nawet guzków, zwłaszcza w obrębie szyi/karku;
- Skóra traci swoją jędrność i napięcie;
- Tworzą się bruzdy i zmarszczki;
- Utrata elastyczności skutkuje również rozszerzonymi porami.
Aby zupełnie nie przestraszyć przed słońcem, mamy też dobre wiadomości- promienie słoneczne działają także na naszą korzyść 😉 Przede wszystkim w skórze produkowana jest witamina D 3 , niezwykle ważna dla naszego organizmu. Ciekawostką jest również fakt, że skóra poddana działaniu promieniu UV w odpowiedniej dawce staje się mniej podatna na zakażenia i lepiej ukrwiona (mowa tu o pobudzeniu mikrokrążenia). Dodatkowo podczas ekspozycji słonecznych dochodzi do zwiększenia liczby leukocytów, co przyczynia się do szybszego gojenia się ran i zadrapań.
Mimo wszystko negatywnych skutków oddziaływania promieni na skórę jest zdecydowanie więcej niż ich pozytywnego działania, dlatego tak ważne jest, aby pamiętać o odpowiedniej ochronie przeciwsłonecznej. Najlepszą profilaktyką i ochroną organizmu przed negatywnymi skutkami działania promieniowania jest ograniczenie czasu przebywania na słońcu i stosowanie odpowiedniej odzieży ochronnej. Szczególne znaczenie ma nakrycie głowy, chroniące przed udarem cieplnym i słonecznym. Ponadto należy chronić oczy, stosując okulary ochronne z filtrem UV, ograniczającym negatywne skutki. Należy także stosować kosmetyki zawierające substancje chroniące skórę przed promieniowaniem UV.
Niestety, nadal pokutuje niewłaściwe przekonanie, że filtry przeciwsłoneczne stosuje się tylko latem, gdy chcemy się opalić- żeby nie piekło i nie bolało. Zapominamy jednak, że promieniowanie słoneczne dociera do nas przez cały rok, nie tylko w upalne dni. Stąd mylne wrażenie, że przed negatywnym działaniem słońca powinniśmy się chronić tylko w lecie.
OCHRONA PRZECIWSŁONECZNA SPF
Wskaźnikiem ochrony przed promieniowaniem UVB jest współczynnik SPF, czyli Sun Protection Factor.
Często błędnie wydaje nam się, że im wyższy wskaźnik SPF, tym ochrona przeciwsłoneczna jest lepsza. Niestety, w praktyce wygląda to nieco inaczej. Prawidłowo nałożony filtr przeciwsłoneczny SPF 50 blokuje 98% promieni UVB, tymczasem SPF 100 blokuje 99%. Odpowiednio stosowana ochrona przeciwsłoneczna o wartościach SPF w zakresie od 30 do 50 zapewni kompleksową ochronę przed oparzeniami słonecznymi..
Wyższy SPF zwykle zawiera większą ilość substancji chemicznych blokujących promieniowanie słoneczne, które mogą wyrządzić więcej szkody naszemu organizmowi przynosząc znikomą dodatkową ochronę.
Od czego zależy skuteczność działania kosmetyków z filtrami UV?
Skuteczność działania kosmetyków fotoochronnych zależy nie tylko od charakteru ich działania czy wysokości wskaźnika SPF. Dla zapewnienia prawidłowego poziomu ochrony niezbędne jest zaaplikowanie odpowiedniej ilości kosmetyku na skórę, o czym często zapominamy. SPF mierzony jest dla preparatu nakładanego w ilości 2mg/cm 2 powierzchni skóry. W praktyce natomiast nakładamy o połowę mniej, a czasami tylko ¼ zalecanej ilości…
Wówczas nie możemy się spodziewać ochrony na takim poziomie, jak deklarowana na opakowaniu kosmetyku. Dodatkowo wydaje nam się, że aplikacja kremu raz na dzień jest w zupełności wystarczająca, a to niestety jeden z najczęściej powielanych mitów. Aby krem mógł działać przez cały dzień, powinniśmy nakładać go co 2 godziny, bez względu na to, czy korzystamy z kąpieli wodnych, czy tylko spacerujemy po świeżym powietrzu.
RODZAJE FILTRÓW UV
FILTRY CHEMICZNE- inaczej nazywane organicznymi pochłaniają energię światła słonecznego, co powoduje chwilową zmianę ich struktury chemicznej. Promieniowanie UV nie wnika w głąb skóry, ponieważ przetwarzają one energię UV w nieszkodliwą energię cieplną.
FILTRY FIZYCZNE- inaczej nazywane mineralnymi, odbijają lub rozpraszają promieniowanie UV. Tworzą na powierzchni skóry barierę ochronną przed słońcem. W tej grupie stosuje się dwa rodzaje substancji- tlenek cynku oraz dwutlenek tytanu. Chronią zarówno przed promieniowaniem UVA, jak i UVB. Nie powodują uczulenia, ponieważ nie wnikają w głąb skóry a jedynie tworzą barierę na jej powierzchni, dlatego mogą być stosowane u osób z wrażliwą skórą.
W praktyce najlepszym rozwiązaniem jest stosowanie kremów, które w swoim składzie zawierają oba rodzaje filtrów- wtedy mamy pewność, że ochrona przeciwsłoneczna jest na najwyższym poziomie.
Lato to doskonały czas na wypracowanie w sobie nawyku ochrony przeciwsłonecznej.
Pamiętajmy jednak, że krem z filtrem powinien na stałe rozgościć się w naszej codziennej pielęgnacji, bez względu na porę roku. Aby na długo zachować promienny i młody wygląd skóry, powinniśmy się na dobre zaprzyjaźnić z SPF. Na szczęście na ochronę przeciwsłoneczną nigdy nie jest za późno, dlatego, jeżeli jeszcze nie macie w swojej kosmetyczce kremu z filtrem, to czas najwyższy nadrobić zaległości, by móc cieszyć się piękną i przede wszystkim zdrową skórą 🙂